STANDARTLAR

İşletmelerde iç denetim faaliyetleri, farklı endüstri ve ortamlarda, çeşitli yasal düzenlemeler, ölçek ve özellikleri farklı kurumsal yapılarda gerçekleştirilmektedir. Söz konusu farklılıklar içinde iç denetimin tanımına uygun yerine getirilmesine yönelik olarak, iç denetim uygulamalarının temel ilkelerini tanımlamak, katma değerini ifade ve teşvik etmek, performansının değerlendirilmesine imkan sağlamak amacıyla Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü (IIA) tarafından “Uluslararası İç Denetim Standartları” geliştirilmiştir. Uluslararası standartlar, farklı endüstri ve ortamlarda, ölçek ve özellikleri farklı kurumsal yapılarda gerçekleştirilen iç denetim faaliyetinden beklenen sonuçların etkili bir şekilde gerçekleştirilmesine imkan tanımaktadır.

İlk olarak 1947 yılında yayımlanan “İç Denetimin Sorumlulukları Bildirgesi” zamanla iç denetim standartlarına dönüşmüş ve 1978 yılında ilk “Genel Kabul Görmüş İç Denetim Standartları” yayımlanmıştır. Haziran 1999’da Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü (IIA) yönetim kurulunda yapılan oylama ile yeni bir iç denetim tanımı ve yeni bir Mesleki Uygulama Çerçevesi kabul edilmiştir. Gerektiği zaman değişiklikler de yapılmaktadır. Genel anlamda çerçeve, bilgi ile rehberliğin birbirine nasıl uyacağına dair yapısal bir plan sunmaktadır.  Çerçeve, uyumlu bir sistem olarak, mesleğe yararlı teknik, yöntem ve kavramların geliştirilmesi, yorumlanması ve uygulanmasına imkan sağlamaktadır. Bu standartlara uyum sağlamak esastır. Uyum sağlanamadığı durumlar özel durum açıklaması gerektirir.

Mesleki Uygulama Çerçevesi, “İç Denetimin Tanımı”, “Etik Kurallar, “Uluslararası İç Denetim Mesleki Uygulama Standartları (kısaca Uluslararası İç Denetim Standartları veya Standartlar)” ve “Uygulama Önerileri’ni” kapsamaktadır. Mesleki Uygulama Çerçevesi “Kırmızı Kitap (Red Book)” olarak da bilinmektedir.

İç denetim standartları tüm dünyada iç denetim mesleğinin genel standartları olarak bir çok yasal düzenlemede atıf yapılan temel bir düzenleme mahiyetindedir. Standartlar, iç denetim biriminin faaliyetlerinin değerlendirilmesi ve ölçülmesinde kullanılan kıstaslardır, iç denetim uygulamasının nasıl olması gerektiğini gösterir ve iç denetçilerin bulunduğu her türlü kurum ve şirkette, iç denetim mesleğinin tamamına hizmet etmek için oluşturulmuştur. Standartlar, Mesleki Uygulama Çerçevesinin bir parçasıdır.

Uluslararası İç Denetim Standartları, nitelik ve performans standartları olarak iki ana bölümden oluşmaktadır. İç Denetim faaliyetinin amaç, yetki ve sorumluluklarının bir yönetmelikle tanımlanması, bağımsızlık ve objektiflik, mesleki yeterlilik, azami mesleki özen ve dikkat, sürekli mesleki gelişim, kalite güvence ve geliştirme programı nitelik standartlarını oluşturmaktadır. İç denetim faaliyetinin yönetimi, işin niteliği, görev planlaması, görevin yapılması, sonuçların raporlanması, raporlanan hususlardaki gelişmelerin izlenmesi, bakiye riskin yönetimce üstlenilmesi ise performans standartlarıdır. Söz konusu standartlar, uygulama önerileri ile desteklenerek iç denetçilere kılavuzluk sağlanmaktadır.

Mesleğimizin uygulama alanında en önemli klavuzu olan “Uluslararası İç Denetim Standartları” ilk defa 1998 Mart ayında İMKB Sponsorluğunda Türkiye İç Denetim Enstitüsü tarafından Türkçe’ye çevrilerek yayımlandı. Böylece uluslararası iç denetim standartları Türkçe olarak meslektaşlarımızın kullanımına sunulmuş oldu. Bu ilk baskı sarı renkli kapak ile basıldığından “Sarı Kitap” olarak bilinmektedir.

Enstitünün meslektaşlara Uluslararası Standartlar çerçevesinde yetkinlikler kazandırma misyonuna ulaşmak için çok önemli bir araç olan ve Uluslararası iç denetim camiasında “Kırmızı Kitap” (The Red Book) olarak da anılan IIA’nin “The Professional Practices Framework” isimli kitabı zaman içinde yapılan değişiklikleri de içerecek şekilde, TİDE tarafından “Uluslararası İç Denetim Standartları-Mesleki Uygulama Çerçevesi” adıyla bu defa 2005 yılında Deloitte sponsorluğunda tekrar Türkçe’ye çevrilerek ikinci kez basıldı. İlgili yerlere dağıtımı yapılıp, satışı yapıldı. Kitabın bu baskısı uluslararası iç denetim camiasında “Red Book-Kırmızı Kitap” olarak bilinen standartların baskısıyla uyumlu olarak kırmızı renkli olarak basıldı. Söz konusu standartların kuruluşlarımızda uygulanabilirliğini sağlamak için eğitim, seminer ve workshop çalışmaları gerçekleştirildi.

Uluslararası iç Denetim Standartları/Mesleki Uygulama Çerçevesi’nin 2007 yılında yapılan değişiklikleri de içeren metni 2008 yılında yeniden güncellenerek tekrar Türkçeye çevrilmiş ve üçüncü kez basılmıştır.

Uluslararası İç Denetim Standartları/Mesleki Uygulama Çerçevesi’nin Türkçe güncel sürümü son değişiklikleri de kapsayacak şekilde 2010'da yayımlandı.

Uluslararası İç Denetim Standartları hakkında daha detaylı bilgi almak için tıklayın.